یکی از کلیدهای برق صنعتی که در تابلوهای فرمان موتوری به وفور مورد استفاده قرار می گیرد کلید MPCB است.motor protection circuit breaker نام کامل این کلید است. 

البته باید عنوان کنیم که برخی برندهای سازنده اسامی دیگری برای این کلید در نظر گرفته اند ولی اسم اصلی به همین شکل است.این کلید برای حفاظت در برابر اضافه بارو اتصال کوتاه موتور استفاده می شود و از وسایلی مثل رله کنترل بار مطمئن تر است زیرا هم می توان با آن مدار را به صورت دستی قطع و وصل کرد و در ضمن مدارهای داخلی مطمئن تری نیز دارد.شکل زیر یک نمونه از این کلید را که اتفاقا زیاد هم در ایران و در تابلوهای برق استفاده می شود نشان می دهد.

سه فاز از یک طرف وارد کلید شده و از طرف دیگر خارج می شود.شمای فنی این کلید هم به این شکل است

امکانات این کلید عبارتند از:

کنتاکتهای کمکی  Auxilary Contact

استفاده از این کنتاکتها  در سیگنالینگ و مدار فرمان میباشد و با باز و بسته شدن کلید  و کنتاکتهای اصلی ، کنتاکتهای کمکی تغییر وضعیت میدهند.مثلا می توان از این کنتاکتها برای روشن و خاموش شدن یک لامپ سیگنال که نشان دهنده عملکرد موتور است استفاده کرد.
می توانیم یک تک فاز به ترمینالهای ۱۳ و ۲۱ متصل کرده و از ترمینال ۱۴ برای لامپ سیگنال سبز رنگ(روشن بودن موتور) و از ترمینال ۲۲ برای لامپ سیگنال قرمز رنگ( خاموش بودن موتور) سیم کشی نمود.

از این ترمینالها برای اتصال ۲۴ ولت DC به ورودی های Plc جهت مانیتورینگ صنعتی هم می توان استفاده کرد.

امکان دیگر این کلیدها کنتاکتهای خطا  Fault Conact  هستند.

هدف استفاده از این کنتاکتها  ، در صورت عملکرد المان اضافه بار (Thermal) در کلید و یا اتصال کوتاه (Magnetic ) است.این کنتاکتها تغییر وضعییت داده و بیانگر نوعی خطا در پایین دست کلید یعنی همان موتورمیباشد.
نکته :در صورت باز شدن کلید در حالت عادی (Normal Operation) این کنتاکتها تغییر وضعیت نمیدهند.این کنتاکتها را می توان برای اعلام خطا استفاده کرد مثلا برای روشن کردن لامپهای سیگنال نشان دهنده خطای موتور یا روشن کردن stack light ها در محیط صنعتی.

از این کنتاکتها هم می توان برای رساندن ۲۴ ولت به ورودی های Plc جهت مانیتورینگ و ثبت خطاهای موتورها استفاده کرد.

کلید حرارتی چه تفاوتی با بیمتال دارد؟

عملکرد کلید های حرارتی تقربیا شبیه بی متال است و کارش حفاظت در برابر اختلات جریان است مانند بی متال، اما یک سری تفاوت هایی بین بی متال وکلید حرارتی است که موجب شده کلید های حرارتی بهتر از بی متال ها باشند و ضریب امنیت آن بیشتر از بی متال باشد حال به این تفاوت ها می پردازیم:

۱ بی متال مدار فرمان را قطع میکند ( از طریق پیج های ۹۵ – ۹۶ ) ولی کلید حرارتی مستقیماً سه فاز مدار قدت را قطع می کند و باعث قطع شدن موتور می شود.

۲ کلید حرارتی هم از جریان حراتی محافظت میکند و هم از جریان مغناطیسی در صورتی که بی متال فقط از جریان حرارتی محافظت می کند.

شاید برایتان سوال پیش بیاید که جریان مغناطیسی و جریان حرارتی چیست و چه تفاوت با هم دارند؟

به بیان ساده وقتی یک الکترو موتور در اثر تحمل بار اضافه جریانش بالا میرود موتور داغ می کند که به این اتفاق می گویند بالا رفتن جریان حرارتی و وقتی الکترو موتور در اثر اتصال کوتاه بین دو فاز یا اتصال بدنه و فاز و یا فاز و نول و هر کدام از این موارد داغ کند می گویند جریان مغناطیسی بالا رفته

حالا با این دو مورد آشنا شدیم میریم سراغ مشخصات کلید های حرارتی.
مشخصات کلید حرارتی

۱ دارای شستی قطع و وصل یا کلید ۰-۱ می باشند برای کنترل دستی

۲ مانند بیمتال ها دارای درجه تنظیم جریان میباشد ( درجه آن را معمولاً ۱۰ درصد بیشتر از جریان نامی موتور تنظیم میکنند)

۳ دارای کلید تست می باشند برای تست سالم بودن کلید

۴ دارای ۳ فاز قدرت است ورودی به برق و خروجی آن به موتو وصل می شود
قابلیت های کلید حرارتی

۱ قابل قطع و وصل زیر بار می باشند

۲ قابلیت تنظیم دقیق امپر در یک بازه را دارند

۳ در صورت ایجاد اضافه بار موتور را مستقیم قطع می کنند و نیاز به کنتاکتور جهت فرمان دادن ندارند.

کلید حرارتی یا کلید حافظ موتور را میتوان به عنوان بهترین محافظ موتور نام برد

ولی یک عیب دارد که این نوع کلید ها فقط تا بازه ۱۲۵ آمپر تولید می شود